Risico diabetes type 2 na zwangerschapsdiabetes

Zes weken na de bevalling

Het is verstandig om 6 weken na de bevalling bij de huisarts je bloedsuikergehalte te laten bepalen.

Jaarlijkse controle

In de eerste 5 jaar na de bevalling is het belangrijk dat je je bloedsuikergehalte jaarlijks laat controleren. Omdat je zwangerschapsdiabetes hebt gehad, is er namelijk 10% kans dat je binnen 5 jaar diabetes type 2 krijgt. Voor deze controles kun je terecht bij je huisarts. Behalve je bloedsuikergehalte kan de huisarts ook het vetgehalte van je bloed, je bloeddruk, je gewicht, je BMI en je tailleomvang controleren.

Zwangerschap

Mocht je opnieuw zwanger worden, dan is het van belang dat je zo snel mogelijk je bloedsuikergehalte laat bepalen. Als je 1 keer zwangerschapsdiabetes hebt gehad, is de kans 50% dat je bij een volgende zwangerschap ook weer zwangerschapsdiabetes krijgt. Voor de ontwikkeling van de ongeboren baby is een goede bloedsuikerregulatie juist in het begin erg belangrijk!

Het is belangrijk om af te vallen als je te zwaar bent, met name als je veel vet rond de buik hebt. Je kunt op twee manieren meten of je af moet vallen:

• Zit bij jou het vet rond de buik en is je tailleomtrek meer dan 88 centimeter? Dan is het verstandig om af te vallen.
• Bereken je Body Mass Index (BMI). Je kunt je BMI uitrekenen door je lichaamsgewicht te delen door je lengte in het kwadraat. Is het getal hoger dan 25? Dan is het verstandig om af te vallen. Tip: doe de BMI-test op de website van het Voedingscentrum.

Afvallen? Beweeg!

Kun je beter iets afvallen? Zeker dan is het belangrijk dat je voldoende beweegt: minstens vijf dagen in de week 1 uur per dag. Doe je best om bij alles wat je doet extra te bewegen.

• Neem bijvoorbeeld de trap in plaats van de lift.
• Stap een halte eerder uit de bus en loop het laatste stukje naar je huis of werk.
• Doe de boodschappen zoveel mogelijk lopend of op de fiets.
• Huishoudelijk werk (bijvoorbeeld stofzuigen, ramen lappen) is ook beweging!
• Probeer regelmatig een wandeling (met je baby) te maken.

• Zorg voor een goede energiebalans. Dat wil zeggen dat de energie die je lichaam uit voeding haalt, in even­wicht is met de energie die je verbruikt.
• Verdeel je eten en drinken gelijkmatig over de dag. Hierdoor voorkom je grote schommelingen in het bloed­suikergehalte. 
• Sla geen maaltijden over. De kans is dan kleiner dat je te veel calorie­rijke producten gaat eten. Bij voorkeur 3 hoofdmaaltijden en maximaal 4 tussendoortjes. 
• Zorg voor variatie. De kans dat je alle benodigde voedingsstoffen binnen­krijgt, is dan het grootst. 
• Wees matig met verzadigd vet. Verzadigd vet komt vooral voor in dierlijke producten zoals roomboter (vol)vette kaas, volle melk en melkproducten en vet(te) vlees(wa­ren). Het zit ook in harde margarine, harde bak- en braadproducten, kant-en-klaar gekochte snacks, gebak, chocola en zoutjes. Er zijn ook plantaar­dige producten die vet bevatten: cacaovet, palm­olie en kokosvet (bijvoorbeeld kokosbrood en koffiewitmakers). Kies magere of halfvolle melk(producten), 20+ of 30+ kaas en mager vlees of magere vlees­waren. Gebruik vloeibare margarine of olie om in te bakken, braden of frituren. 
• Wees matig met zout. 
• Gebruik regelmatig vezelrijke producten. Dit heeft een gunstig effect op het bloedsuikergehalte. Denk bijvoorbeeld aan: volkoren­brood, roggebrood, havermout, groente, fruit, zilvervlies­rijst, peulvruchten, aardappelen en noten. 
• Eet voldoende groente en fruit. 
• Eet 2 keer per week vis, waarvan ten minste 1 keer vette vis. 
• Kies voor dranken die geen calorieën bevatten, zoals water, koffie en thee (zonder suiker en melk) of fris­dranken zonder calorieën (maximaal 3 glazen per dag). 
• Drink niet meer dan 1 glas alcohol per dag en sla ook eens een dag over.

Het is belangrijk dat je genoeg vitamine D krijgt, want een vitamine D-tekort verhoogt de kans op diabetes type 2.

Waar zit het in?

Vitamine D zit van nature in vette vis zoals bokking, haring, makreel, paling en zalm, in eieren en (in wat klei­nere hoeveelheden) in vlees en melkproducten. Vitamine D wordt toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braad­producten.

Zonlicht

Naast voeding met voldoende vitamine D, is het belangrijk dat je ten minste iedere dag een kwartier buitenkomt. Ook je huidskleur is van invloed: iemand met een lichte huidskleur heeft minder snel een tekort aan vitamine D dan iemand met een donkere huids­kleur. 

Aanvullen?

Het is aan te raden om dagelijks 10 microgram vitamine D extra te gebruiken in de vorm van een vitaminepreparaat, als je:

• Een donkere huidskleur hebt.
• Minder dan een kwartier per dag buitenkomt.
• Een sluier draagt.

Brood en broodvervangers

In plaats van 1 sneetje brood kun je nemen:

• 2 beschuitjes.
• 2 sneetjes knäckebröd.
• 1 sneetje roggebrood.
• 1 sneetje krentenbrood of rozijnenbrood zonder spijs.
• ½ (volkoren)broodje.

Broodbeleg

• Bij voorkeur 20+ of 30+ kaas/smeerkaas (bijvoorbeeld Westlight, Milner, Cantenaar, Maaslander), Zwitserse strooikaas en Hüttenkäse.
• Magere vleeswaren, zoals rosbief, rookvlees, fricandeau, runderrollade, casselerrib, kipfilet, kip-of kalkoenrollade, magere achterham, tong of filet américain.
• Ei in plaats van kaas of vleeswaren; maximaal 3 keer per week 1 ei.
• Sandwichspread, groentespread of salade (bijvoorbeeld selderijsalade).
• Rauwkost, zoals tomaat, komkommer en radijs.
• Zoet beleg: alle soorten behalve chocolade- en kokos­producten.

Soep

• Magere soep of bouillon (schep het vet af van afgekoelde bouillon of gebruik een bouillonblokje of bouillonpoeder).

Aardappelen

In plaats van 4 kleine aardappelen (=200 g) kun je nemen:

• 4 opscheplepels gare (volkoren) pasta.
• 4 opscheplepels gare (zilvervlies)rijst.
• 4 opscheplepels aardappelpuree zonder boter of mar­garine.
• 4 opscheplepels gare peulvruchten.
• 2 sneetjes brood (bruin of volkoren).

Groente

• Alle soorten groente (gekookt en rauw) zonder boter of saus; eventueel rauw­kost op smaak maken met een vinaigrette van olie, azijn en kruiden of met slasaus.

 Vlees en vleesvervangers

• Magere vleessoorten, zoals mager rund-, kalfs-, lamsvlees, biefstuk, varkens­haas, varkensfilet, varkensfricandeau, tartaar, lever, tong, mager runder- of kalfs­gehakt.
• Magere vissoorten, zoals kabeljauw, schelvis, schol, tong, tarbot, wijting, poon, tonijn; 1 keer per week vette vis, zoals makreel.
• Wild, kip of kalkoen zonder vel.
• Vleesvervangers: alle soorten peulvruchten, tahoe, tempé, Quorn, sojavlees.

 Jus en saus

• Magere jus: van koude jus het vet of olielaagje afscheppen en alleen het bruine deel gebruiken. (Desgewenst op smaak maken met kruiden, spece­rijen of tomatenpuree).
• Rode sauzen (bijvoorbeeld ketchup en barbecuesaus) of piccalilly en mosterd.

 Nagerecht

• Magere (vruchten)kwark of magere (vruchten)yoghurt, bij voorkeur zonder suiker.
• Magere vla, pap of pudding, gemaakt van magere of half­volle melk of karnemelk.
• Sojadessert.
• Fruit, vruchtengelatinepudding, watergruwel.
• Sorbetijs of waterijs.

Dranken

In plaats van 1 glas halfvolle melk (150ml) kun je nemen:

• 1 glas karnemelk.
• 1 schaaltje magere (vruchten)yoghurt of magere (vruchten)kwark zonder suiker (bijvoorbeeld Optimel, Vitalinea).

Fruit

• Alle soorten fruit, bij voorkeur vers fruit (verdeeld over de dag maximaal 3 stuks).
• Ongezoete of light vruchtensap (verdeeld over de dag maximaal 3 glazen).

Vrij te gebruiken

• Thee of zwarte koffie zonder suiker.
• Mineraalwater (eventueel met wat citroensap).
• Tomatensap of groentesap.
• Light frisdranken (maximaal 3 glazen per dag).

Natuurlijk mag je af en toe iets lekkers nemen. Je kunt het beste kiezen uit:

• Zoete extraatjes: drop, (suikervrije) kauwgom, zuurtjes, 2 (volkoren)bis­cuitjes, 2 speculaasjes, 2 Sultana's, 1 Evergreen, 1 plak ontbijtkoek, 1 kleine eierkoek.
• Hartige extraatjes: Japanse mix, zoute stokjes.
• Rauwkost: sla, tomaat, komkommer, augurk, radijs, paprika.

Als je nog vragen hebt over diabetes type 2, kun je het beste contact opnemen met je huisarts.

Het spreekuur van de diabetesverpleegkundigen in het WZA is van maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 12.00 uur. Telefoonnummer (0592) 32 51 66. 

inter34 - januari 2023

• Voedingscentrum
• dvn.nl (Diabetesvereniging Nederland)
• diabetesfonds.nl