Ariëtte Lagendijk, geestelijk verzorger

Wat doe je normaal gesproken in het WZA?

‘Als geestelijk verzorger ben ik er om patiënten die daar behoefte aan hebben te begeleiden. Een ziekenhuisopname is vaak een crisissituatie en mensen zijn uit hun evenwicht. Ik probeer ze wat houvast te geven, zodat ze zich mentaal sterker voelen. Dat kan iedere patiënt op iedere afdeling zijn. Iemand hoeft niet per se gelovig te zijn. Een patiënt kan zelf om een gesprek vragen, maar bij de intake wordt ook al gevraagd of iemand behoefte heeft aan een geestelijk verzorger. Als verpleegkundigen en artsen zien dat een patiënt het mentaal moeilijk heeft, word ik erbij gevraagd.’

Hoeveel geestelijk verzorgers heeft het WZA?

‘Ik ben de enige geestelijk verzorger in het WZA. Maar ik werk niet altijd alleen, ik ben ook lid van het palliatief team. Met dit team proberen we te achterhalen waar de patiënt en zijn familie behoefte aan hebben als iemand te horen heeft gekregen dat een behandeling niet meer mogelijk is. Wij kijken of we dat kunnen regelen. Deze zorg stopt niet bij de ziekenhuisdeuren, we werken samen met thuiszorg en verpleeghuizen.’

Hoe ben je in dit vak gerold?

‘Mijn opa was dominee en we woonden bij hem in de pastorie. Er kwamen veel mensen over de vloer en er werd veel gesproken over filosofische kwesties. Zelf heb ik eerst jarenlang in het bedrijfsleven en bij de overheid gewerkt. Zo’n tien jaar geleden ben ik in de zorg terechtgekomen en ben theologie en religiewetenschappen gaan studeren. Ik onderzocht of we mensen die in het ziekenhuis of in een instelling begeleiding kregen bij levensvragen, ook thuis zouden kunnen begeleiden. Vroeger vervulde de kerk die rol. Ook zelf had ik ondervonden dat er veel medische begeleiding was voor iemand die heel ziek is, maar dat begeleiding bij rouwverwerking volledig ontbrak. Terwijl gezondheidszorg niet alleen fysiek en psychisch is, maar ook spiritueel. Sinds 1 januari 2019 heeft de minister structureel geld vrijgemaakt voor geestelijk verzorgers in de eerste lijn, dat is een mooie ontwikkeling!’

Welk werk doe je door het coronavirus?

‘In het begin heel weinig. Al het reguliere werk ging niet meer door. Er kwam een ander soort werk voor in de plaats. Nadenken over wat als het zwarte scenario hier in het ziekenhuis zou uitkomen. Zouden we als ethische commissie dan hulp kunnen bieden? Of stel dat er allemaal patiënten zouden overlijden zonder dat de familie daarbij kon zijn? Voor diverse geloofsrichtingen heb ik afscheidsrituelen bedacht.’

‘In een wat later stadium heb ik telefonisch contact gehad met patiënten op een covid-afdeling, met hun familie en met nabestaanden van overleden patiënten. Samen met de coördinator van de palliatieve zorg heb ik protocollen geschreven over hoe we konden omgaan met patiënten die niet meer beter zouden worden. En ik heb bij de verpleging gezeten om te vragen wat zíj nodig hadden, voor hen was alles heel heftig. Ik heb het niet allemaal in praktijk hoeven brengen, maar het lag wel klaar.’

Hoe ervaar je deze hectische tijden?

‘Ik ervaar het niet als hectisch, juist als rust. Het mooie weer van de afgelopen tijd doet daar ook goed aan. Wij mensen zitten in een crisis en de natuur gaat gewoon door. Zo groot zijn wij niet. Ik ben van mening dat we structureel iets moeten doen aan de overspannen samenleving, aan tijd in geld waarderen. Er moet iets beters voor terugkomen, iets duurzaams en meer in balans.’

Maak je je zorgen over besmetting?

‘Ik volg het coronanieuws op de voet, kijk elke dag naar de cijfers. Zonder obsessief te zijn hoor. Maar ik weet wel hoeveel besmettingen er iedere dag bijgekomen zijn en hoeveel opnames en sterfgevallen. Ik houd me heel erg aan de anderhalve meter afstand en hygiënemaatregelen. Maar in de supermarkt vind ik het enger dan in het ziekenhuis.’

‘Ik houd er rekening mee dat er een tweede golf komt. Die zal anders zijn, met minder paniek. Er liggen al heel veel protocollen op de plank.  In het WZA hebben we het goed opgepakt vind ik, we hebben goed de landelijke lijnen gevolgd.’

Naast alle narigheid in deze periode: wat voor positiefs komt hier uit?

‘De coronacrisis heeft een bepaald bewustzijn gebracht. Dat onze levensstijl en economie misschien wel aan het doordraaien waren. En dat er teveel negatieve effecten zijn op het ecosysteem. Beseffen wat je nu eigenlijk werkelijk nodig hebt, kan een positief effect zijn van deze crisis. Terug naar sober!’