Heupoperatie (nieuwe heup)

Gewrichtsslijtage (artrose) komt voor in alle gewrichten, dus ook in het heupgewricht. Door slijtage wordt het kraakbeen van het gewricht aangetast. Soms verdwijnt het kraakbeen helemaal. Het gevolg is dat de twee delen van het heupgewricht, de kop en de kom, niet meer soepel langs elkaar heen glijden.

Door een versleten heup kunt u allerlei klachten krijgen, zoals:

• Pijn in de lies die kan uitstralen naar de dijstreek.
• Pijn in het bovenbeen en de knie en soms ook naar het onderbeen.
• Stijfheid bij het opstaan.
• Moeite met lopen en de neiging voorover te lopen.
• Niet kunnen bukken of traplopen.

Om minder last te hebben van uw heup, kunt u pijnstillers innemen. Ook fysiotherapie kan helpen. U krijgt dan oefeningen om de pijn te verlichten en uw heupgewricht zo beweeglijk mogelijk te houden. Als u te zwaar bent, kan het helpen om af te vallen. Ook kunt u bij het lopen een stok gebruiken aan de kant van uw 'goede' heup. Als pijnstillers en fysiotherapie onvoldoende helpen, is een operatie vaak de enige oplossing.

Poli Anesthesiologie

Enige tijd voor de operatie krijgt u een oproep voor de poli Anesthesiologie. Een anesthesioloog en een anesthesiemedewerker bespreken met u aan de hand van een vragenlijst en een beperkt lichamelijk onderzoek (onder andere van uw hart en longen) hoe uw conditie is. Als u ouder bent dan 60 jaar, maken we een hartfilmpje en onderzoeken we uw bloed. Als er geen afwijkingen zijn, kan de operatie doorgaan.

Loophulpmiddel lenen

Na de operatie is het belangrijk dat u een aantal weken een loophulpmiddel gebruikt. Denk hierbij aan krukken, een rollator of een looprekje. Gebruikt u al krukken of een rollator, dan is het niet nodig om een ander loophulpmiddel te lenen. Hebt u nog geen loophulpmiddel dan kunt u krukken lenen bij een van de Thuisleenpunten van Icare of Medipoint. U kunt alvast gaan oefenen met het loophulpmiddel.

Hulpmiddelen voor in huis

Na de operatie is het niet noodzakelijk om aanpassingen te hebben in huis. Wel kan het handig zijn om een aantal hulpmiddelen in huis te hebben. Denk hierbij aan een lange schoenlepel, een grijpstok, een toiletverhoger of handgrepen in de douche of toiletruimte.

Deze en andere hulpmiddelen zijn te verkrijgen bij thuiszorgwinkels of uitleenpunten van thuiszorgorganisaties. Het is verstandig om dit voor uw opname te regelen.

Medicijngebruik

Het is mogelijk dat u tijdelijk moet stoppen met bepaalde medicijnen, zoals bloedverdunners en medicijnen vanwege diabetes. Dit bespreekt de arts die u opereert of de anesthesioloog met u. Informatie hierover staat ook in de oproepbrief die u ongeveer een week voor de operatie krijgt.

Vragenlijsten (wza-proms)

Voor en na de operatie ontvangt u een mail (of brief) waarin we u vragen om een vragenlijst in te vullen. We stellen het zeer op prijs als u de vragenlijsten invult. Het doel van deze vragenlijsten is om inzicht te krijgen in het effect van de behandeling en hoe uw herstel verloopt. De uitkomsten worden gebruikt om (ook landelijk) de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Een aantal uren voor de operatie mag u niets eten of drinken. De uitleg hierover krijgt u tijdens de afspraak op de poli Anesthesiologie en staat in de oproepbrief. Vergeet niet om op de opnamedag uw loophulpmiddel mee te nemen naar het ziekenhuis!

Voorbereidingen in het ziekenhuis

Op de verpleegafdeling neemt een verpleegkundige uw gegevens met u door. Als u vragen hebt, is er alle ruimte om die te stellen. Ook maakt de verpleegkundige u wegwijs op de afdeling. Voor de operatie krijgt u speciale operatiekleding aan. We vragen u om met een viltstift een pijl te zetten naar de heup die geopereerd moet worden. Ongeveer een uur voor de operatie krijgt u een pijnstiller en eventueel een tabletje waar u slaperig van wordt (als u dat met de anesthesioloog hebt afgesproken). Om een infectie te voorkomen, krijgt u een antibioticum. Wanneer u aan de beurt bent, gaat u naar de operatieafdeling.

De operatie

Het aangetaste heupgewricht wordt vervangen door een heupprothese. Om bij het heupgewricht te kunnen komen, maakt de orthopedisch chirurg een snee aan de zijkant van uw bovenbeen. Vervolgens maakt hij het gewrichtskapsel open om de kop uit de kom te kunnen halen. Daarna wordt de kop verwijderd en de kom schoongemaakt.

In het heupbeen plaatst de orthopedisch chirurg een nieuwe kom. In het dijbeen wordt een metalen pin ingebracht met daarop een kop. De kop en de kom passen precies in elkaar. De heupprothese wordt op de plaats gehouden door het gewrichtskapsel.

De operatie duurt ongeveer 2 uur.

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (verkoeverkamer). De verpleegkundige van de uitslaapkamer belt uw contactpersoon om te vertellen hoe de operatie is verlopen.
Als u weer goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling. Een afdelingsverpleegkundige geeft door aan uw contactpersoon dat u weer op uw kamer bent.

• Regelmatig worden uw bloeddruk, polsslag, temperatuur, ademhaling en bewustzijn gecontroleerd.
• Ook wordt de operatiewond goed in de gaten gehouden.
• De eerste paar dagen krijgt u pijnstillers in tabletvorm, tenzij anders is afgesproken met de anesthesioloog.
• Tegen de misselijkheid krijgt u medicijnen op de operatieafdeling en zo nodig later op de verpleegafdeling.
• Na de operatie krijgt u een ijspakking op de operatiewond. Dit is om te voorkomen dat de wond gaat zwellen. Bovendien voelt het prettig aan.
• Via een infuus in uw arm krijgt u vocht, een antibioticum, eventuele andere medicijnen en zo nodig bloed.
• Om het plassen te vergemakkelijken, krijgt u een blaaskatheter. Deze wordt de dag na de operatie meestal weer verwijderd.

De verpleegkundige zal u eerst helpen bij uw lichamelijke verzorging. Het is de bedoeling dat u na de operatie weer zo snel mogelijk de dingen zelf gaat doen. U mag bijvoorbeeld, als dit lukt, uit bed komen en op een (po-) stoel zitten.

Op de operatiedag en de ochtend na de operatie wordt er bloed bij u afgenomen. Er wordt dan gekeken of u misschien bloedarmoede hebt.

De dag na de operatie wordt op de röntgenafdeling een controlefoto van uw heup gemaakt.

U mag zelf oefeningen doen om uw tenen, enkels en knieën te bewegen. De dag na de operatie start u onder begeleiding van een fysiotherapeut met looptraining. U kunt het beste makkelijk zittende kleding en stevige schoenen aan hebben.

Als u naar huis gaat is het belangrijk dat u veilig kunt lopen met uw loophulpmiddel. Als u thuis een trap heeft, leert u ook traplopen.

Bekijk gerust de video’s onder het kopje 'Voorlichtingsvideo's' om de oefeningen nogmaals te bekijken.

Een opname voor een heupoperatie duurt meestal 2 dagen. U kunt daarna weer voor uzelf zorgen. Alleen bij het wassen van uw voeten en het aan- en uittrekken van uw broek, sokken of kousen hebt u misschien hulp nodig. Het is mogelijk dat u langzamer herstelt dan verwacht. Als dat zo is zoeken we een passende plaats om te herstellen.

Fysiotherapie

Voor u uit het ziekenhuis vertrekt bespreken we met u of u nog fysiotherapie nodig hebt.

Medicijnen

Voordat u naar huis gaat, neemt een verpleegkundige nog een paar praktische zaken met u door, zoals de medicijnen die u moet gebruiken. Medicijnen, bloedverdunners en verbandmaterialen kunt u ophalen bij de Wilhelmina Apotheek, in de hal van het ziekenhuis.

Transferverpleegkundige

Als het nodig is komt er tijdens uw opname een transferverpleegkundige bij u langs. Deze verpleegkundige kan hulp regelen bij u thuis, of een tijdelijke opname op de revalidatieafdeling van een verpleeghuis regelen.

Met de nieuwe heup zult u minder pijn hebben dan voor de operatie. U zult u veel beter kunnen lopen. De eerste maanden is uw heup nog gevoelig, maar dat neemt geleidelijk af. Wel kunt u wat last houden van stijfheid, doordat de spieren en het kapsel rond de heup zijn gekrompen.

Complicaties

Ook als een operatie goed wordt uitgevoerd, kunnen er complicaties optreden.

• Rond de heupprothese kan een infectie ontstaan, ook langere tijd na de operatie. Als er op een andere plek in het lichaam een infectie is, kunnen bacteriën via de bloedbaan bij de prothese komen, waardoor de prothese ontstoken raakt. Daarom is het belangrijk dat u uw huisarts, specialist en tandarts vertelt dat u een heupprothese hebt, als er een ingreep moet plaatsvinden. Het kan soms nodig zijn om van tevoren antibiotica te krijgen om een infectie te voorkomen.
• Om te voorkomen dat u trombose of longembolie krijgt, moet u na de operatie 6 weken lang bloedverdunners gebruiken.
• Er bestaat een kleine kans dat de kop van de kunstheup losschiet uit de kom (luxatie), met name in de eerste 3 maanden na de operatie.
• Een enkele keer ontstaat er een zenuwbeschadiging. Hierdoor kan een deel van het been verlamd raken. Meestal herstelt zich dit vanzelf.

Een heupprothese gaat gemiddeld 10 tot 20 jaar mee.

Uw huisarts waarschuwen

Het is belangrijk om contact op te nemen met uw huisarts:

• Als u koorts krijgt.
• Als het wondgebied rood en gezwollen blijft.
• Als uw been steeds meer pijn gaat doen.

Controle

Na 3 weken komt u voor controle bij de orthopedisch chirurg, tenzij anders is afgesproken. De chirurg bespreekt met u hoe het gaat sinds de operatie. Ook worden de hechtingen (nietjes) verwijderd. Tijdens uw 2e controle-bezoek wordt een röntgenfoto gemaakt van uw nieuwe heup.

• Hoe moet ik mijn wond verzorgen?
• De  huid rondom de hechtingen ziet er de eerste 2 weken wat geïrriteerd uit. Na het verwijderen van de hechtingen wordt dat minder. Als het wondgebied rood blijft, erg gezwollen is of er komt vocht uit, kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts.
• Hoe lang moet ik bloedverdunners gebruiken?
• De eerste 6 weken na de operatie moet u een bloedverdunners gebruiken om trombose te voorkomen. Mocht dat in uw geval anders zijn, dan hoort u dit tijdens uw opname van de orthopedisch chirurg.
• Wanneer mag ik weer douchen of in bad?
• Als de operatiewond goed geneest, kunt u meestal de 4e dag na de operatie (als de wond niet meer lekt) weer douchen. Om een bad te kunnen nemen, moet de operatiewond helemaal droog zijn en de hechtingen zijn verwijderd.
• Hoe moet ik lopen?
• U loopt op de manier die u door de fysiotherapeut is geleerd.
• Hoe lang blijft mijn heup pijnlijk?
• De eerste 2 weken na de operatie hebt u nog wel wat pijn aan uw nieuwe heup. Dit is normaal. De pijn wordt minder, na een maand of 3 zult u weinig last meer hebben. Het eerste jaar kunt u nog wel pijn hebben als u bijvoorbeeld een lange wandeling hebt gemaakt. Ook kunt u een tijdje last houden van een pijnlijk gevoel als u net bent opgestaan. 
• Hoe lang blijft mijn been dik?
• Uw been wordt in de loop van de eerste 6 tot 8 weken gelei­delijk minder dik. 's Avonds is uw been meestal het dikst. Om de zwelling te verminderen, is het verstandig om 's morgens en 's avonds een uur lang met uw benen omhoog te zitten.
• Hoe vaak moet ik oefenen?
• Het is belangrijk dat u regel­matig de oefeningen doet die u van de fysiotherapeut hebt geleerd. Tijdens de opname bespreekt de fysiotherapeut met u hoe vaak u moet oefenen.
• Hoe lang moet ik met een loophulpmiddel lopen?
• Hoe lang u met krukken of een loophulpmiddel moet lopen, verschilt van persoon tot persoon. U begint met 2 krukken of een rollator. In overleg met de fysiotherapeut gaat u na verloop van tijd over op 1 kruk. Uiteindelijk kunt u weer zonder krukken lopen. Als u met een rollator loopt, kunt u in de loop van de 6 tot 8 weken het gebruik steeds verder afbouwen.
• Hoe moet ik liggen in mijn slaap?
• U kunt de eerste 6 weken beter niet op uw geopereerde kant slapen. U kunt wel op uw andere zij liggen. Leg dan de eerste 2 weken wel een kussen tussen uw knieën. Dit is belangrijk om de pijn te verlichten. Ook voorkomt u dat de heup uit de kom schiet.
• Wanneer mag ik autorijden?
• Als u weer voldoende controle hebt over uw geopereerde been, kunt u in principe na 6 weken weer autorijden. Overleg met uw orthopedisch chirurg wat in uw geval mogelijk is.
• Wanneer mag ik fietsen?
• Als u voor de operatie regelmatig fietste, kunt u hiermee 8 tot 12 weken na de operatie weer beginnen. Vanwege de lage instap is een damesfiets handiger dan een herenfiets. U mag bij thuiskomst wel gebruik maken van een hometrainer.
• Wanneer mag ik zwemmen en sporten?
• Na een week of 6 mag u weer zwemmen. Als u andere sporten wilt beoefenen dan fietsen of zwemmen, overleg dan eerst met uw huisarts, orthopedisch chirurg of fysiotherapeut.
• Wat voor schoenen kan ik het beste dragen?
• U kunt het beste stevige schoenen dragen die een brede hak hebben. Schoenen met hoge hakken en slippers zijn de eerste 3 maanden na de operatie ongeschikt.
• Welke bewegingen mag ik wel en niet maken?
• Afhankelijk van de operatietechniek is het verstandig sommige bewegingen te vermijden. De orthopeed en/of de fysiotherapeut informeert u hier over..

Andere vragen?

U kunt vragen die met uw operatie en de revalidatie te maken hebben altijd stellen aan uw behandelend orthopeed of uw huisarts.

Als u een vraag hebt, kunt u uw vraag stellen via de BeterDichtbij app. 

Is het dringend?

Hebt u een dringende vraag, dan kunt u bellen met de polikliniek Orthopedie. De medewerkers zijn op werkdagen bereikbaar van 8.30 en 16.30 uur, telefoon (0592) 32 52 45. 

ortho01 - maart 2023

• orthopedie.nl