Hartfalendagboekje

Bij veel patiënten is ‘Thuismeten’ een belangrijk onderdeel van de begeleiding bij hartfalen. U meet thuis uw gewicht, bloeddruk en hartslag en geeft de waardes door via een app die op uw telefoon of tablet staat. Hierbij maken we gebruik van de Thuismeten-app. U hoeft dan minder vaak naar het ziekenhuis te komen.

Uw hartfalenverpleegkundige kan u aanmelden voor de Thuismeten-app. U ontvangt dan een e-mail hoe u de app kunt instaleren. U spreekt met uw hartfalenverpleegkundige af hoe vaak u de metingen doet.
Meer informatie kunt u lezen in onze folder ‘Thuismeten bij hartfalen’.

Als u thuis uw bloeddruk gaat meten is het belangrijk dat u een betrouwbare bloeddrukmeter gebruikt. Op de website van de Hartstichting vindt u een lijst met betrouwbare meters die in Nederland te koop zijn.

Het is belangrijk dat u de klachten herkent, die aangeven dat uw hartfalen erger wordt. Zodat u op tijd kunt ingrijpen. Het Hartfalen actieplan helpt u hierbij.

Uw waarden:

• Streefgewicht: kg
• Vochtinname: ml / 24 uur
• Zoutinname: gr / 24 uur (voorkom piekinnames!)

Hieronder staat een aantal voorbeelden van klachten. Als u deze klachten herkent of als deze klachten erger worden, dan is het belangrijk dat u weet wat u moet doen.

Wat merkt u bijvoorbeeld als u vocht gaat vasthouden?

• Gewichtstoename van 2 kg of meer, in 2 of 3 dagen.
• Toenemende kortademigheid bij inspanning.
• Niet meer plat (op uw rug of buik) kunnen liggen door kortademigheid.
• Prikkelhoest.
• Opgezette enkels, benen of vingers.
• Een vol gevoel in de bovenbuik, een opgezette buik.
• Minder trek in eten.
• Overdag plast u minder terwijl u ’s nachts vaker moet plassen.

Wat merkt u als het hartfalen slechter wordt?

• U bent eerder moe.
• Een veranderd hartritme.
• Duizeligheid.
• Onrust, slecht slapen.

Uw gewicht is binnen 5 dagen 2 kg toegenomen, maar u hebt nog geen last van:

• Toename kortademigheid.
• Toename kortademigheid als u plat gaat liggen.
• Opgezette voeten en enkels (oedeem).
• Vermoeidheid of een toename van vermoeidheid.
• Dat u 's nachts vaker moet plassen.
• Een vol gevoel, minder eetlust.
• Hoesten of kriebelhoest.

Wat kunt u doen?

1. Let extra op het ontstaan van bovenstaande klachten.
2. Weeg u (tijdelijk) iedere dag.
3. Beperk uw zoutinname (max. 6 gram zout = 2400 gram natrium per dag).
4. Verdeel uw vochtinname goed over de dag.
5. Beperk uw alcoholgebruik.
6. Bekijk de ‘Lessen’ in de Thuismeten-app nog eens of lees de leefregels in dit dagboekje.
7. Neem uw medicatie in volgens afspraak. Het is nog niet noodzakelijk om contact op te nemen met de Hartfalenpoli.

Uw gewicht is 2 kg (of meer) toegenomen binnen 3 dagen en/of u heeft last van (1 of meer) klachten door vochtophoping:

• Toename kortademigheid
• Toename kortademigheid als u plat gaat liggen
• Opgezette voeten en enkels (oedeem).
• U bent eerder vermoeid.
• U moet vaker 's nachts plassen.
• U hebt een vol gevoel, minder eetlust.
• U moet hoesten of hebt last van een kriebelhoest.

Wat kunt u doen?

• Volg acties 1 t/m 6 uit stadium 1 op.
• Let ook op andere klachten zoals verandering van het hartritme, pijn/druk op de borst en/of koorts.
• Slik (als u dit hebt afgesproken) een extra plastablet (zoals furosemide of bumetanide) gedurende 3 tot 5 dagen, afhankelijk  van uw klachten en gewicht.

Contact hartfalenverpleegkundige

• Met vragen of als u twijfelt, kunt u contact opnemen met de hartfalenverpleegkundige.
• Vertel het de hartfalenverpleegkundige ook als u vaker dan 2 keer per maand een extra plastablet neemt. Mogelijk moet er bloed geprikt worden of is er een aanpassing nodig in uw medicatie. 

U kunt contact opnemen door dit aan te geven in de Thuismetenapp of de BeterDichtbij-app. Als u deze niet gebruikt kunt u bellen naar de Hartfalenpoli, telefoon (0592) 32 52 05.

Uw gewicht stijgt verder en/of u heeft (acuut) meer last onderstaande klachten door vochtophoping. Of klachten als hartkloppingen, aanhoudende duizeligheid en/of koorts.
• Forse kortademigheid, niet plat kunnen liggen.
• Erg opgezette benen en/of buik (oedeem).
• Overheersende vermoeidheid.
• Veel en vaak ‘s nachts moeten plassen.
• Buikpijn, misselijk of minder eetlust.
• Hoesten of kriebelhoest.

Wat moet u doen:

Neem tijdens kantooruren direct contact op met de Hartfalenpolikliniek

• Telefoonnummer: 0592 – 32 52 05

 Bel in de avond/nacht of weekend met de huisartsenpost

• Telefoonnummer: 088 - 050 40 30

 Bij acute/plotselinge klachten of levensbedreigende situatie?

• Bel 112

Neem contact op met de hartfalenverpleegkundige als u in korte tijd veel afvalt of last hebt van misselijkheid, diarree of braken. U hebt dan namelijk het risico om uit te drogen.

Als u zich grieperig voelt of koorts hebt, hou dan de symptomen extra goed in de gaten. Hierdoor kan uw hartfalen namelijk erger worden.

Voor mensen met hartfalen is het belangrijk om in beweging te blijven. Beweging kan de werking van uw hart verbeteren. Een betere conditie zorgt ervoor dat uw hart efficiënter gaat kloppen. Hierdoor kunnen uw klachten afnemen.

Goede vormen van lichaamsbeweging zijn wandelen, fietsen en oefeningen met een bal. Het zijn gelijkmatige inspanningen, waarbij u het tempo kunt aanpassen. Het is ook goed om te zwemmen, maar dit is wel een zwaardere inspanning. Bij het zwemmen worden namelijk alle spieren gebruikt en moet de ademhaling worden afgestemd op de zwembeweging.

Hoe intensief u kunt bewegen, hangt natuurlijk ook af van de mate waarin u klachten hebt. Als u door uw hartfalen zelfs klachten in rust hebt, kunt u het beste langzaam wandelen, in uw eigen tempo. Als u in rust geen klachten hebt maar wel klachten hebt bij matige inspanning, kunt u lichte sporten in recreatief verband doen.
Als u alleen klachten hebt bij forse inspanning, komen in principe alle sporten in aanmerking.

Wel wordt afgeraden om in competitieverband te sporten. Krachtsporten, zoals gewichtheffen en bergbeklimmen zijn niet goed voor uw hart, omdat er door het persen een grote druk wordt opgebouwd en de spieren niet goed worden doorbloed.

Als u wilt gaan sporten, kunt u dit het beste met uw cardioloog of hartfalenverpleegkundige bespreken.

Bewegingsprogramma's

In het WZA kunt u onder begeleiding van een fysiotherapeut meedoen aan verschillende bewegingsprogramma’s. Om te weten welk bewegingsprogramma geschikt voor u is, hebt u eerst een gesprek met een fysiotherapeut.

Bij alle bewegingsprogramma’s gaat het erom dat u:
• Plezier krijgt in bewegen.
• Uw angst voor bewegen overwint en zelfvertrouwen krijgt.
• Leert leven met eventuele beperkingen.
• Uw grenzen leert kennen en hiermee omgaan.
• Uw conditie verbetert.

De fysiotherapeut overlegt met u op welk onderdeel van het bewegingsprogramma de nadruk moet komen te liggen. Draag tijdens het bewegen gemakkelijk zittende kleding, zoals een T-shirt met een korte broek of trainingsbroek en sportschoenen. Uw partner, naaste of een familielid is van harte welkom bij de trainingen.

Ontspanning?

Iedereen heeft wel eens last van spanningen. Dat is heel normaal. Maar als u te lang onder spanning leeft, heeft dat ook invloed op uw lichaam. Het evenwicht tussen spanning en ontspanning raakt dan verstoord en uw lichaam reageert hierop door ook gespannen te raken.

Voor uw gezondheid is het belangrijk om uw lichaam regelmatig te ontspannen. Dit leert u tijdens het ontspanningsprogramma. U krijgt hier oefeningen waarbij u leert om uw spieren ‘los te laten’.

De fysiotherapeut of hartfalenverpleegkundige overlegt met u of het zinvol is om deel te nemen aan het ontspanningsprogramma. Als u denkt dat het iets voor u is, kunt u dat ook zelf aangeven.

Leefregels

Als u hartfalen hebt, is het belangrijk dat u zich aan de onderstaande leefregels houdt:
• Neem uw medicijnen goed in.
• Weeg uzelf iedere dag.
• Gebruik per dag minimaal 1500 ml vocht en maximaal de hoeveelheid die met u is afgesproken. Spreid dit zoveel mogelijk over de dag.
• Gebruik weinig zout (natrium) en vermijd piekinnames.
• Beweeg regelmatig. Wissel het bewegen af met periodes van rust. Verdeel uw activiteiten zo goed mogelijk over de dag.
• Als u rookt, is het heel belangrijk dat u daarmee stopt.
• Beperk het gebruik van alcohol tot maximaal 1 glas per dag.
• Gebruik geen NSAID als pijnstiller. Voorbeelden hiervan zijn: Voltaren, diclofenac, ibuprofen, nurofen en advil.

Als u tegenstrijdige adviezen krijgt van de specialisten, zorgverleners en verpleegkundigen met wie u te maken hebt, wilt u dit dan bespreken met de hartfalenverpleegkundige?

Vochtinname  

Algemene adviezen:
• Gebruik per dag minimaal 1500 ml vocht en maximaal de hoeveelheid die met u is afgesproken. Spreid dit zoveel mogelijk over de dag.
• Behalve door te drinken, kunt u ook vocht halen uit vloeibare producten zoals vla, yoghurt, soep en ijs. Schrijf eventueel de gebruikte hoeveelheid per dag op een lijstje, zodat u het na kunt tellen.
• Glazen, kopjes en schaaltjes zijn er in allerlei maten. Meet eens hoeveel vocht er gaat in de glazen, kopjes en schaaltjes die u thuis gebruikt.
• Bij zomerse temperaturen boven de 25 graden is het verstandig om 2 glazen extra te drinken.
• Het kan lekker zijn om bij warm weer op een ijsblokje te zuigen. Dit geeft weinig vocht en is toch lekker fris. Een suikervrij zuurtje of pepermuntje help soms ook tegen de dorst.
• Verdeel fruit in stukjes, zodat u een stukje kunt nemen als u dorst krijgt.

Gangbare maten

• Een kopje is ongeveer 125 ml
• Een beker is ongeveer 150 ml
• Een diep bord is ongeveer 250 ml

Zoutinname

Bij hartfalen is het verstandig om heel weinig zout te gebruiken. Piekinnames van zout moet u proberen te vermijden. Zout bevat natrium. Natrium houdt vocht vast in het lichaam, daarom mag u niet teveel innemen. De volgende producten bevatten veel zout:
• Kant-en-klare soepen, drinkbouillon (Cup a Soup) en sausen.
• Hartige snacks zoals kaas en vleeswaren.
• Zure en zoute haring en gerookte vis.
• Voedingsmiddelen in blik en glas.
• Zuurkool.
• Diepvriesgroenten à la crème. In diepvriesgroenten zonder toevoegingen zit geen zout.

Van de hartfalenverpleegkundige kunt u de brochure ‘Dieet bij hartfalen’ van de Nederlandse Hartstichting krijgen. Of kijk op de website Gezond leven bij Hartfalen | Hartstichting.

In gesprek over uw behandelwensen:

Hartfalen is een ernstige chronische aandoening. Hoe deze ziekte verloopt is onvoorspelbaar en varieert van persoon tot persoon. Zelfs met de beste medische behandeling kan hartfalen erger worden.

Er zijn onderwerpen die nog ver weg lijken en waar u misschien niet dagelijks over nadenkt. Bijvoorbeeld: ‘Wat is voor u belangrijk als u denkt aan kwaliteit van leven?’ Of ‘Wilt u alles wat medisch technisch mogelijk is?’ Toch is het belangrijk om hierover al na te denken en dit te bespreken met uw naasten en uw (huis)arts. En dit ook vast te leggen. Want stel dat u plotseling ernstig ziek wordt? Of u komt in een situatie dat u niet meer zelf kunt aangeven wat u wilt. Wie kan er dan namens u spreken?

Als u dan uw behandelwensen al heeft vastgelegd, kan de arts hiernaar handelen en u zo de beste behandeling geven. Dit is niet alleen prettig voor u, maar helpt ook uw naasten.

Proactief zorgspreekuur bij hartfalen:

Proactief zorgspreekuur bij hartfalen
Het bespreken en vastleggen van behandelwensen heet Proactieve Zorgplanning. Ook wordt de Engelse term Advance Care Planning (ACP) vaak gebruikt. We zeggen ook wel ‘Nadenken over de laatste levensfase’, dat is misschien wel zo duidelijk.

Tijdens de begeleiding op de Hartfalenpoli zal de verpleegkundige u vragen of u het prettig vindt om in gesprek te gaan over uw behandel-wensen. Het maakt daarbij niet uit hoeveel last u van hartfalen hebt. U kunt ook altijd zelf aangeven bij uw cardioloog of verpleegkundige dat u hierover in gesprek wilt gaan.

Kijk voor meer informatie op onze website
In gesprek over uw behandelwensen | WZA (wza.nl).

Als vragen hebt, kunt u contact opnemen met een medewerker van de Hartfalenpoli. Wij zijn op verschillende manieren bereikbaar.
• U kunt uw vraag stellen via de BeterDichtbij-app. U krijgt zo snel mogelijk antwoord.
• Als u gebruik maakt van de Thuismeten-app kunt u ook doorgeven dat u contact wilt.

Is het dringend?

Hebt u een dringende vraag, dan is het altijd het beste om te bellen!
U kunt bellen naar de Hartfalenpoli van Cardiologie. Wij zijn op werkdagen bereikbaar van 8.30 - 16.30 uur, telefoon (0592) 32 52 05.

cardi16 - oktober 2024

• Hartstichting (informatieve pagina over hartfalen)
• Harteraad  (informatie over het zorgpad hartfalen)