Een gebroken heup

De verpleegkundige zal met u alle voorbereidingen doornemen. U krijgt speciale operatiekleding aan. Samen met de verpleegkundige zet u met viltstift een pijl op uw been, richting de heup die gebroken is. Meestal wordt u binnen 24 uur geopereerd. Het kan dat de operatie wordt uitgesteld omdat u bijvoorbeeld bloedverdunners gebruikt of dat de operatiekamers bezet zijn.

Neem zolang u wacht, geen eigen medicijnen in. Overleg dit altijd met de arts of verpleegkundige. U mag ook 4 tot 6 uur voor de operatie niet eten of drinken.

Contactpersoon

De verpleegkundige vraagt u wie uw contactpersoon is tijdens de opname. Dit kan een partner, familielid of iemand anders zijn, die voor u belangrijk is. Na de operatie krijgt de contactpersoon te horen hoe de operatie is verlopen en of u weer naar de verpleegafdeling bent gebracht. Om uw privacy te beschermen, geven we geen informatie aan anderen dan aan uw contactpersoon.

De contactpersoon die u opgeeft, moet ook uw juridische vertegenwoordiger kunnen zijn. Dit is iemand die beslissingen voor u kan nemen als u dit zelf niet (meer) kunt. Bijvoorbeeld als u verward bent of niet goed aanspreekbaar bent.

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Als u buiten kantoortijd of in het weekend wordt geopereerd, gaat u uitslapen op de Intensive Care (IC).

Wanneer u weer goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling. Hier controleren we regelmatig uw bloeddruk, polsslag, temperatuur, ademhaling en bewustzijn. Ook wordt de operatiewond goed in de gaten gehouden.

IJspakking

Na de operatie krijgt u een ijspakking op de operatiewond. Hiermee wordt voorkomen dat de wond gaat zwellen. Bovendien voelt het prettig aan.

Pijnbestrijding

De eerste paar dagen krijgt u op vaste tijden pijnstillers in tabletvorm. Als het nodig is kunt u extra pijnstillers krijgen. Het is belangrijk om goed aan te geven als u pijn hebt. Dan kunt u de juiste pijnstilling krijgen. We vragen u om 3 keer per dag een pijnscore van 0 tot 10 aan te geven; 0 = geen pijn, 10 = ondragelijke pijn.

Misselijkheid

Als u misselijk bent, kunt u hiertegen medicijnen krijgen. Vraag er gerust om!

Infuus

Via een infuus in uw arm krijgt u vocht, en eventueel een antibioticum. Als het nodig is kunt u ook andere medicijnen door het infuus krijgen. Als u veel bloedverlies heeft, kunt u extra bloed via het infuus krijgen.  

Katheter

U krijgt een blaaskatheter voor het plassen. De katheter wordt meestal een dag na de operatie weer verwijderd.

Bloedverdunners

Om te voorkomen dat u trombose of een longembolie krijgt, gebruikt u na de operatie zes weken lang bloedverdunners.

De eerste dag na de operatie hebt u bij uw lichamelijke verzorging nog hulp nodig van een verpleegkundige. Het is echter de bedoeling dat u weer zo snel mogelijk de dingen zelf gaat doen.

Soms vindt de orthopeed het nodig om na een paar dagen een controlefoto te maken. Dit wordt gedaan op de röntgenafdeling. Ook kan het nodig zijn dat er artsen zoals een internist of een geriater bij u langskomen. Als dit zo is, bespreken we dit met u.

Revalidatie

Als u zich goed voelt, gaat u weer zo snel mogelijk uit bed. Dit is belangrijk voor uw conditie. U gaat dan met de fysiotherapeut oefenen met lopen. Als u thuis een trap hebt, leert de fysiotherapeut u ook traplopen met een kruk. Het is de bedoeling dat u weer zo zelfstandig mogelijk bent als u met ontslag gaat en zich goed met de krukken kunt redden. Natuurlijk staat tijdens de behandeling veiligheid voorop.

Voor de looptraining kunt u het beste makkelijk zittende kleding en stevige schoenen aantrekken.

Hulpmiddelen

Na de operatie moet u een aantal weken met een hulpmiddel lopen, bijvoorbeeld krukken of een rollator. Als u deze niet zelf hebt, kunt u ze huren of kopen. In het WZA is een thuisleenwinkel van Medipoint waar u hulpmiddelen kunt lenen of huren.

Verder kunt u voor hulpmiddelen terecht bij:

• Vegro Thuiszorgwinkel Assen, Kloekhorststraat 27, telefoon (0800) 28 87 766
• Welzorg, telefoon (0900) 04 00 097
• Hulpmiddelencentrum Friesland, telefoon (0900) 46 02 460.

Het is gebruikelijk dat u de 4e dag na de operatie met ontslag gaat. Als u nog niet helemaal bent opgeknapt van de operatie, of er zijn complicaties dan blijft u natuurlijk wat langer.

Als u weer naar huis (of een verpleeghuis) gaat, vertellen de arts, fysiotherapeut en verpleegkundige u wat u wel en niet kunt doen met uw geopereerde been. Dit advies is afhankelijk van uw mogelijkheden en de behandeling die u heeft gehad. Tijdens het ontslaggesprek geeft de verpleegkundige u persoonlijke advies over de medicijnen, voeding, bewegen en waar u terecht kunt met vragen.

Medicatie

Voordat u naar huis gaat, kunt u uw nieuwe medicatie ophalen bij de apotheek. Omdat u hier ook een uitleg bij krijgt, is het prettig als uw contactpersoon met u meegaat naar de apotheek. Ook ontvangt u van de apotheek een medicatie overzicht.

Fysiotherapie

Fysiotherapie is gericht op het verbeteren van de spierfunctie en beweeglijkheid van uw been. Daarnaast kunt u ook het lopen met een hulpmiddel of traplopen oefenen. Voor u vertrekt, bespreken we met u of u nog fysiotherapie nodig hebt. U krijgt als dit nodig is een overdracht mee voor de fysiotherapeut bij u in de buurt.

Transferverpleegkundige

Als het nodig is komt tijdens de opname een transferverpleegkundige bij u langs. Uw partner of naaste familie kan bij dit overleg aanwezig zijn. De transferverpleegkundige kan met u bespreken of er thuis voldoende mantelzorg is, of dat u zorg of hulpmiddelen nodig heeft, zoals thuiszorg. De transferverpleegkundige kan ook een tijdelijke opname op de revalidatieafdeling van een verpleeghuis voor u regelen.

Ook als een operatie goed wordt uitgevoerd, kunnen er complicaties optreden.

• Na de operatie kan er rond de wond een infectie ontstaan. Dit kan ook langere tijd na de operatie gebeuren. Als er op een andere plek in het lichaam een infectie is, kunnen bacteriën via de bloedbaan bij de heup komen, waardoor de heup ontstoken raakt.
• Een enkele keer ontstaat er een zenuwbeschadiging, waardoor u in een deel van uw been minder gevoel hebt. Meestal herstelt dit vanzelf.
• U kan na de operatie wat in de war raken. Dit wordt een acute verwardheid of een delier genoemd. Uw verpleegkundige kan u hier meer over vertellen.
• U kunt een nabloeding krijgen. Er komt dan veel vocht uit de wond. U moet het verband regelmatig verschonen.
• De schroeven kunnen uitbreken.
• De heup kan uit de kom schieten (luxatie).
• U kunt een urineweginfectie krijgen.
• U kunt last krijgen van decubitus, dit zijn doorligwonden of plekken. 

Contact opnemen

Als u thuis klachten krijgt, kunt u bellen met een medewerker van de poli Orthopedie. De poli is bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 - 16.30 uur, telefoonnummer (0592) 32 52 45. Buiten kantoortijd kunt u de eerste 24 uur bellen naar de Spoedeisende Hulp, telefoonnummer (0592) 32 52 78. Als u daarna klachten krijgt, neem dan contact op met uw huisarts, huisartsenpost of de poli Orthopedie.

Het is belangrijk om altijd contact op te nemen:

• Als u koorts krijgt.
• Als uw been steeds meer pijn gaat doen, ondanks dat u de afgesproken pijnstillers gebruikt.
• Als het wondgebied rood en gezwollen blijft.
• Bij een nabloeding.

Rond de heupprothese kan een infectie ontstaan, ook langere tijd na de operatie. Als er op een andere plek in het lichaam een infectie is, kunnen bacteriën via de bloedbaan bij de prothese komen, waardoor de prothese ontstoken raakt. Om die reden is het belangrijk dat u uw huisarts, specialist en tandarts vertelt dat u een heupprothese hebt, als er een ingreep moet plaatsvinden. Bij bepaalde ingrepen is het namelijk van belang dat u van tevoren antibiotica krijgt om een infectie te voorkomen.

Controle afspraak

Er wordt met u afgesproken wanneer u voor controle terugkomt bij de orthopedisch chirurg. Meestal is dit 6 weken na de operatie. Er wordt dan een röntgenfoto gemaakt van uw heup. De arts bespreekt met u hoe het met u gaat sinds de operatie.

Botontkalking
Als u 50 jaar of ouder bent, ontvangt u wanneer u weer thuis bent ook een afspraak om de botontkalking te meten. Dit onderzoek is op de polikliniek Interne geneeskunde. Het onderzoek is vrijblijvend; het is aan u om te beslissen om dit wel of niet te doen.

Hoe moet ik mijn wond verzorgen?
De verpleegkundige legt aan u en/of degene die de wond gaat verzorgen, uit hoe de wond verzorgd moet worden. Als de wond droog is, hoeft er in principe geen pleister meer op. Als er in het ziekenhuis een hechtpleister op de wond is geplakt, laat deze dan zitten. De hechtpleister laat na ongeveer 5 dagen vanzelf los.

De huid rondom de hechtingen ziet er de eerste twee weken wat geïrriteerd uit. Als de hechtingen verwijderd worden, zal de roodheid wat afnemen. Als het wondgebied rood blijft of erg gezwollen is, of er komt vocht uit wond, dan kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts.

Wanneer mogen de hechtingen of nietjes eruit?

• Als er oplosbare hechtingen zijn gebruikt kunt u de knoopjes aan de boven-en onderkant van de wond na 2 tot 3 weken afknippen met een schone schaar. Trek niet aan de hechtdraad! U mag de knoopjes zelf afknippen, u kunt dit ook aan uw huisarts of verpleeghuisarts vragen.
• Als er nietjes bij het dichtmaken van de wond zijn gebruikt mogen deze na 2 weken na de operatie worden verwijderd. U kunt uw huisarts of verpleeghuisarts vragen de nietjes te verwijderen. U krijgt hiervoor een apart tangetje mee.

Hoe lang moet ik bloedverdunners gebruiken?
De eerste 6 weken na de operatie moet u bloedverdunners gebruiken om het risico op trombose of een longembolie te voorkomen. De uitleg over het gebruik van bloedverdunners krijgt u van de verpleegkundige of van de medewerker van de apotheek.

Wanneer mag ik weer douchen of in bad?
Als de operatiewond goed geneest kunt u meestal de 4e dag na de operatie weer douchen (met de pleister op de wond). U kunt pas weer in bad wanneer de operatiewond helemaal genezen is en de hechtingen verwijderd zijn.

Hoe lang moet ik met krukken of een rollator lopen?
We raden u aan om de eerste 4 tot 6 weken met 2 krukken of een rollator te lopen. Daarna kunt u zo’n 4 tot 6 weken met 1 kruk lopen. U neemt de kruk dan in de hand van de niet geopereerde kant. Probeer steeds wat verder of vaker te lopen, hou hierbij goed rekening met uw klachten.

Hoe kom ik met krukken de trap op?

• Als u naar boven gaat: zet eerst het niet geopereerde been op een trede. Zet het geopereerde been en de kruk op dezelfde trede.
• Als u naar beneden gaat: zet eerst de kruk op de trede en dan het geopereerde been. Daarna het andere been ernaast zetten.

Hoe lang blijft mijn been dik?
U zult merken dat uw been geleidelijk aan minder dik wordt. Dit duurt wel zo’n 6 tot 8 weken. ’s Avonds is uw been meestal het dikst. Om de zwelling te verminderen, is het verstandig om ’s ochtends en ’s avonds een uur lang met uw benen omhoog te zitten. U legt uw benen dan bijvoorbeeld op een stoel met een kussen.
U kunt ook uw matras aan het voeteneinde wat hoger maken door een kussen onder het matras te leggen. Door een ijspakking (in een handdoek gewikkeld) op uw geopereerde been te leggen kan de zwelling ook wat afnemen. Het is belangrijk om uw been goed af te wikkelen bij elke pas. De fysiotherapeut kan u voordoen hoe dit moet.

Hoelang blijft mijn heup pijn doen?
Bij ontslag uit het ziekenhuis bespreekt de orthopedisch chirurg met u welke pijnstillers u meekrijgt. De eerste 2 weken na de operatie kunt u nog wat pijn hebben. Dit is normaal. De pijn wordt vanzelf minder en na een maand of drie zult u weinig last meer hebben.
Het eerste jaar kunt u nog wel pijn hebben als u bijvoorbeeld een lange wandeling hebt gemaakt. Ook kunt u een tijdje last houden van een pijnlijk gevoel bij het lopen als u net bent opgestaan.

Hoe vaak moet ik oefeningen doen?
Tijdens uw opname bespreekt de fysiotherapeut met u hoe vaak en welke oefeningen u kunt doen om te oefenen.

Wat voor schoenen kan ik het beste dragen?
U kunt het beste stevige schoenen dragen met een brede hak. Schoenen met hoge hakken en slippers zijn de eerste drie maanden na de operatie ongeschikt.

Hoe moet ik in mijn slaap liggen?
U kunt de eerste 6 weken beter niet op uw geopereerde kant slapen. U kunt wel op uw andere zij liggen. Leg dan de eerste 2 weken een kussen tussen uw benen. Dit is belangrijk om de pijn te verlichten en/of om te voorkomen dat de heup uit de kom schiet.

Wanneer mag ik weer autorijden?
Wanneer u op controle bent bij de arts kunt u bespreken wanneer u weer mag autorijden. De controle afspraak is meestal na 6 weken.

Wanneer mag ik weer sporten? 

• Fietsen: U mag na ontslag weer fietsen op een hometrainer. We adviseren u om pas weer buiten te fietsen als uw spieren goed hersteld zijn. Dit duurt meestal zo’n 8 weken.
• Zwemmen: U kunt met de arts bespreken wanneer u weer kan gaan zwemmen. Meestal is dit na zo’n 6 weken.
• Als u andere sporten wilt gaan doen dan fietsen of zwemmen, overleg dan eerst met uw huisarts, orthopedisch chirurg of fysiotherapeut.

Wanneer mag ik weer seks hebben?
Wanneer en op welke manier u weer seks mag hebben na de operatie, is afhankelijk van de wondgenezing en de operatietechniek. Overleg eerst met uw fysiotherapeut of orthopedisch chirurg.

Welke bewegingen mag ik wel en niet maken?
Het is belangrijk om de eerste 3 maanden na de operatie er rekening mee te houden dat u: 

• Niet gaat lopen of draaien zonder hulpmiddel.
• Niet met uw benen over elkaar mag zitten.
• Niet mag hurken.
• Niet op een lage stoel of kruk mag zitten.
• Niet mag bukken met uw benen naast elkaar.
• Geen bijzondere (extreme) bewegingen te maken.
• Uw benen wat gespreid houdt als u zit of ligt.

U mag wel staan zonder een hulpmiddel, bijvoorbeeld bij het aanrecht. Let erop dat u niet per ongeluk gaat lopen of een draaibeweging gaat maken. 

Zijn er aanpassingen in huis nodig?
Na de operatie is het prettig om thuis een stevige hoge rechte stoel met leuningen te hebben. Een toiletverhoger kan ook handig zijn, evenals handgrepen in de douche en toiletruimte. Met een  ‘helping hand’ kunt u dingen van de grond oprapen, het is een soort knijper. Deze en andere hulpmiddelen kunt u zelf lenen of kopen bij thuiszorgwinkels of uitleenpunten van thuiszorgorganisaties.

Moet ik rekening houden met mijn eten?
Voor een goed herstel adviseren wij om gezond te eten, aangevuld met eiwitrijke voeding. Eiwit zit vooral in vis, peulvruchten, vlees, ei, zuivel en noten.

Als u vragen heeft of thuis klachten krijgt, kunt u bellen met een medewerker van de poli Orthopedie. De poli is bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 - 16.30 uur, telefoonnummer (0592) 32 52 45.

Buiten kantoortijd kunt u de eerste 24 uur bellen naar de Spoedeisende Hulp, telefoonnummer (0592) 32 52 78. Als u daarna klachten krijgt, neem dan contact op met uw huisarts, huisartsenpost of de poli Orthopedie.

ortho10 - januari 2022

Orthopedie.nl